به نقل از «فارس»

دُردانه خزر به زندگی بازگشت

تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۳۸۶۹۷

خبرگزاری فارس گلستان - اعظم محبی: کم توجهی و تساهل مدیران متولی در سنوات گذشته و البته تغییرات شدید اقلیمی و کاهش آورد رودخانه‌ها به خلیج گرگان سبب شد تا مهم‌ترین زون آبی پناهگاه حیات وحش و ذخیره‌گاه زیست کره میانکاله در وضعیت بغرنجی قرار بگیرد.

با روی کارآمدن دولت مردمی و جهادی آیت الله رئیسی در سال ۱۴۰۰، احیا و نجات این بوم سازگان به طور جدی در دستور کار قرار گرفت و رئیس جمهور در سفر اسفند ماه همان سال، دستور آغاز عملیات نجات بخشی خلیج گرگان را صادر کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

طی حدود دو سال عملیات لایروبی، در دی ماه امسال شاهد بازگشایی یکی از کانال‌های آبرسان بین دریای خزر و خلیج گرگان بودیم و میلیون‌ها مترمکعب آب وارد پهنه آبی خلیج گرگان شد.

مشاهدات میدانی خبرنگار فارس، روایت ساحل نشینان، تصاویر ثبت شده و البته نقشه‌های هیدروگرافی حاصل از داده‌های ماهواره‌‌ای بیانگر آن است که طی چهار هفته پس از بازگشایی کانال آراکانال یا همان کانال آشور شاهد پیشروی محسوس آب در نوار ساحلی خلیج گرگان و افزایش تراز آب در نواحی مختلف این اکوسیستم هستیم و هزاران هکتار از عرصه‌های مرتعی واقع در اراضی مستحدثه در بندرترکمن، بندرگز و گلوگاه به زیر آب رفته است.

هرچند تلاش دولت سیزدهم موجب تغییرات کمی محسوس در آب خلیج گرگان شد اما نباید از تحولات کیفی آب این زیستگاه بر اثر این مداخله ثمربخش غافل شد.

هدایت میلیون‌ها مترمکعب آب خزر به داخل خلیج گرگان سبب شد تا شوری آب و دیگر پارامترهای کیفی آب در خلیج گرگان نسبت به ماه گذشته و قبل از بازگشایی تا حدود ۵۰ درصد کاهش یابد؛ به روایت ساده‌تر شرایط زیست برای موجودات و آبزیان این منطقه بهبود مشهودی یافت.

قبل از بازگشایی کانال آشوره و طی چند سال گذشته، به سبب تبخیر شدید آب، ورود فاضلاب خانگی صنعتی و کشاورزی کیفیت آب خلیج گرگان به شدت کاهش یافته بود. افت کیفی آب خلیج گرگان در کنار کاهش کمی آب سبب شده بود که جمعیت سالمندان این اکوسیستم سیر نزولی به خود بگیرد که این چالش هم روی تنوع و پراکندگی گونه‌ها و هم بر تعداد جمعیت پرندگان اثر مستقیم گذاشته بود و میزان زیست‌مندان مهم‌ترین زون آبی ذخیره‌گاه زیست کره و پناهگاه حیات وحش میانکاله را شدیداً کاهش داده بود اما شواهد میدانی و نظر کارشناسان حکایت از آن دارد که پس از بازگشایی و بهبود کیفی آب خلیج گرگان وضعیت زیستمندان بهبود یافته است.

*صید ماهیگیران خلیج گرگان چند برابر شد

لایروبی حدود ۱۰ کیلومتر کانال به عرض متوسط ۲۰۰ متر سبب شد تا به همراه جریانات آبی و کولاب‌ها انواع کلونی ماهیان خزری مانند کپور، کفال و تلاجی وارد خلیج گرگان شود که افزایش چشم‌گیر صید ماهیگیران از خلیج گرگان در هفته‌های اخیر موید این مطلب است.

در بخش پرندگان هم شاهد حضور گونه‌های بیشتری از پرندگان در خلیج گرگان هستیم، تصاویر و بازدیدهای میدانی از خلیج گرگان بیانگر رشد محسوس و چند برابری جمعیت فلامینگوها، باکلان‌ها (قره غاز) و حواصیل‌ها در خلیج گرگان هستیم و سایر گونه‌ها مانند غازها پلیکان‌ها و اردک‌ها هم به وفور به چشم می‌آیند.

*دیدن پرندگان داشت به رویا تبدیل می‌شد

یکی از فارغ التحصیلان محیط زیست در این خصوص به خبرنگار فارس گفت: علاقمندان و دوستداران طبیعت در گلستان طی چند سال اخیر در فصول سرد سال خبرهای ناگوار بسیار شنیدند؛ وقوع مکرر آتش سوزی در جنگل‌های هیرکانی و یا ثبت مرگ و میرهای تکراری پرندگان در خلیج گرگان از جمله این اخبار ناگوار است.

منصور احمدی ادامه داد: در سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ در یک رخداد کم سابقه حدود ۸۰ هزار قطعه انواع پرندگان آبزی و کنار آبزی در خلیج گرگان تلف شدند؛ موضوعی که تلخی آن تا سال‌ها در اذهان ماندگار خواهد بود.

وی گفت: مرگ هزاران قطعه فلامینگو، چنگر و کاکایی موجب شد تا مقوله مهاجرپذیری و امنیت خلیج گرگان به عنوان یکی از اصلی‌ترین مناطق زمستان گذرانی پرندگان در جمهوری اسلامی ایران به خطر بیفتد.

احمدی افزود: براساس آمارهای رسمی، در سنوات گذشته بین ۱۰۰ تا ۱۳۰ گونه انواع پرندگان در پناهگاه حیات وحشی میانکاله و خلیح گرگان واقع در استان‌های گلستان و مازندران رویت و ثبت شده است که تعداد آنها به 1.5 میلیون بال هر فصل هم می‌رسید.

وی ادامه داد: اصلی‌ترین علت مرگ پرندگان و وقوع بوتولیسم در خلیج گرگان، ثبات مطلق در پهنه آبی این اکوسیستم بود، یعنی ماه‌ها در این پهنه آبی هیچ جریان آبی موثری نداشتیم.

این فعال محیط زیست گفت: به طور معمول در آب‌های راکد فعل و انفعالات باکتریایی در گونه‌های گیاهی مانند جلبک‌ها افزایش یافته و این امر سبب کاهش شدید اکسیژن و وتولید بیوتوکسین و مرگ پرندگان می‌شود.

احمدی افزود: بازگشایی کانال سبب بهبود کیفی آب می شود و به طور حتم رخدادهایی مانند بوتولیسم و مرگ پرندگان را نخواهیم داشت.

وی بیان کرد: براساس آمارهای اداره کل حفاظت محیط زیست گلستان سال گذشته، ۸۶ هزار قطعه انواع پرنده مهاجر آبزی و کنار آبزی در استان سرشماری شدند که در مقایسه با ۱۵۶ هزار قطعه سال ۱۴۰۰ حدود ۵۰ درصد کاهش جمعیت را نشان می‌دهد و اگر لایروبی اتفاق نمی افتاد رویت پرندگان آبزی رویا می‌شد.

 

*تضمین حفظ محیط زیست با درآمدزایی برای بومیان

یکی از بومیان و ساحل‌نشینان گلستان هم به خبرنگار فارس گفت: انواع مرغابی‌ها، قو، پلیکان، حواصیل، چنگر، پرستوها، آبچلیک‌ها، غاز، فلامینگو، باکلان و عقاب دریایی دم سفید از جمله گونه‌های پرندگان مهاجری هستند که نیمی از سال را در زیستگاه‌های آبی گلستان و بندرترکمن ساکن می‌شوند.

عبدالرحمن توماج افزود: اسکان و حضور پرندگان مهاجر آبزی و کنارآبزی و زمستان‌گذرانی ده‌ها گونه پرنده کمیاب در پهنه آبی پیرامون جزیره آشوراده و خلیج گرگان، فرصت اجرای تورهای پرنده‌نگری را به‌عنوان یک صنعت سبز و پردرآمد در این استان مهیا کرده است.

وی ادامه داد: اکثر اهالی ساکن در حاشیه زیستگاه‌های استان افرادی کم درآمد بوده و صنعت پرمنفعتی مانند پرنده‌نگری می‌تواند منبع پایداری برای اشتغال و درآمدزایی آنها شود که همه این اتفاقات از ثمرات لایروبی است.

توماج افزود:‌ ساخت آلاچیق و اسکان مسافران، ایجاد مشاغلی همچون تورلیدر و قایقرانی، فروش صنایع دستی، طبخ و فروش غذاهای بومی و محلی و تامین اقلام موردنیاز گردشگران و مسافران از جمله مشاغلی است که زمینه رونق اقتصادی مناطق پیرامونی اکوسیستم های آبی و زیستگاه های ساحلی استان را مهیا می سازد.

وی گفت : درآمدزایی پایدار برای بومیان حفظ محیط زیست را تضمین می کند.

*کیفیت آب خلیج بهبود یافت

مدیر بنادر و دریانوردی گلستان هم به خبرنگاران گفت: با اقدامات انجام‌ شده در قالب طرح احیای خلیج‌ گرگان، اکنون امکان ورود بیش از ۱۶۰ میلیون مترمکعب آب به این خلیج راهبردی فراهم شده است.

نوراله عباسی افزود: قبل از اجرای اقدامات علاج‌بخشی، شوری آب خلیج‌گرگان به ۴۸ میلی‌گرم در هزار افزایش یافته بود که بعد از احیا و بازگشایی کانال آشور، شوری آب به ۲۷ میلی‌گرم در هزار رسیده و ۲۱ میلی‌گرم در هزار از آن کاسته و کیفیت آب بهتر شده است.

عباسی افزود: اکنون ارتباط آب بین دریا و خلیج‌گرگان برقرار و حدود ۳۰ سانتی‌متر ارتفاع آب افزایش یافته است و پیش‌بینی می‌شود تا یک ماه آینده تراز آب خلیج با دریا هم سطح شود.

* ورود 1.5 میلیارد مترمکعب آب خزر به خلیج گرگان

استاندار گلستان هم در مراسم آغاز بهره‌برداری از کانال جدید آشوراده و افتتاح عملیات آبرسانی به خلیج گرگان گفت: برقراری تبادل آبی خلیج گرگان با دریای خزر ۱.۵ میلیارد متر مکعب آب وارد این خلیج می‌کند.

علی محمد زنگانه تاکید کرد: جاری شدن آب دریا به خلیج ضمن برقراری تبادل آب موجب افزایش آب خلیج از ۳۵ به ۷۰ سانتی متر و کاهش شوری آب  خلیج می شود و البته در راستای بهبود کیفیت آب خلیج به عنوان اقدام مداخله‌ای دیگر به دنبال احیای حق آبه خلیج از قره سو و نکارود هستیم تا با ورود آب شیرین اکوسیستم منطقه بهبود یابد.

آبگیری خلیج گرگان علاوه بر افزایش محسوس میزان صید ماهی در خلیج گرگان در حوزه پرنده نگری هم بسیار اثربخش خواهد بود. میزبانی از خیل بی‌شمار پرندگان در خلیج گرگان، می‌تواند امکان فعالیت و اشتغال حداقل چند صد نفر از علاقه مندان به فعالیت‌های مرتبط با پرنده نگری را فراهم کند که همه این موارد بخشی از تبعات مثبت لایروبی کانال آبرسان خلیج گرگان است.

در این باره ویدئو زیر را مشاهده کنید:

 

 

پایان پیام/83026

منبع: فارس

کلیدواژه: گلستان گرگان رئیس جمهور دولت سیزدهم خلیج گرگان بازگشایی کانال خلیج گرگان آب خلیج گرگان مترمکعب آب پرنده نگری محیط زیست کیفیت آب پهنه آبی گونه ها کیفی آب شوری آب سبب شد

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۳۸۶۹۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

تأسیس بانک ذخایر دریایی ایران به مناسبت روز ملی خلیج فارس

سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران گفت: این مرکز با همکاری ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی ریاست جمهوری، سازمان محیط زیست و استانداری هرمزگان، اقدام به راه‌اندازی بانک ذخایر دریایی کرده است. - اخبار اجتماعی -

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، حسین شاهسوارانی؛ سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران، با اشاره به افتتاح بانک ذخایر دریایی به مناسبت روز ملی خلیج فارس گفت: مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران که در سال 1386 به فرمان مقام معظم رهبری تاسیس شد، تاکنون از ذخایر گونه‌های مختلف گیاهی، جانوری و میکروارگانیسمی در سطح کشور، از جمله یوز ایرانی، نگهداری و حفاظت کرده است.

وی در ادامه با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری در سال گذشته مبنی بر لزوم توجه به اقتصاد دریامحور، افزود: با توجه به پهنه گسترده آب‌های کشور، ضرورت ایجاد بانک ذخایر دریایی به منظور حفظ و بهره‌برداری از این منابع ارزشمند احساس می‌شد. خوشبختانه با افتتاح این بانک، گامی مهم در جهت تحقق این هدف برداشته شد.

شاهسوارانی با بیان اینکه خلیج فارس و دریای خزر از تنوع زیستی بی‌نظیری برخوردار هستند، خاطرنشان کرد: علاوه بر تنوع زیستی، این منابع می‌توانند در زمینه‌های مختلفی همچون پزشکی، دارویی و امنیت غذایی مورد استفاده قرار بگیرند. زیست‌ بانک‌ها بستری را برای دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی فراهم می‌کند تا ضمن مطالعه و بررسی این منابع، برای حفظ ذخایر و توسعه کاربردهای آنها در صنایع مختلف، تحقیقات لازم را انجام دهند.

سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران منصوب شد

سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران با اشاره به اهمیت حفظ و بهره‌برداری پایدار از منابع دریایی، اظهار کرد: کشورهایی که از دریا به عنوان منبع ثروت و فرصت استفاده می‌کنند، پیش‌قدم در جمع‌آوری و مطالعه ذخایر ژنتیکی و زیستی این پهنه‌های آبی شده‌اند.

وی در ادامه با تشریح اقدامات انجام شده در این زمینه، گفت: این مرکز با همکاری ستاد توسعه زیست‌فناوری معاونت علمی ریاست جمهوری، سازمان محیط زیست و استانداری هرمزگان، اقدام به راه‌اندازی بانک ذخایر دریایی کرده است. در این طرح، استان‌های ساحلی نیز مشارکت فعال خواهند داشت.

شاهسوارانی با تاکید بر ضرورت حفظ و مطالعه این ذخایر ارزشمند، خاطرنشان کرد: هدف از این طرح، جمع‌آوری نمونه‌ها و انجام مطالعات ژنتیکی بر روی آنها است. این مطالعات به ما کمک می‌کند تا از آلودگی‌های محیط زیستی، فعالیت‌های کشورهای همسایه در منطقه و ضرورت حفاظت از این ذخایر ژنتیکی، اطلاعات دقیقی به دست آوریم.

وی در ادامه افزود: پس از جمع‌آوری نمونه‌ها، با همکاری وزارت بهداشت، وزارت علوم، سازمان محیط زیست و سایر نهادهای ذیربط، تحقیقات تکمیلی بر روی آنها انجام خواهد شد. این امر زمینه‌ساز توسعه دانش و فناوری در حوزه‌های مختلفی همچون پزشکی، دارویی، کشاورزی و امنیت غذایی خواهد شد.

سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران درباره محل نگهداری بانک ژنتیک توضیح داد: اگرچه مرکز اصلی نگهداری ذخایر ژنتیکی در تهران و کرج قرار دارد، اما با توجه به اهمیت این منابع، دفاتر استانی نیز در سراسر کشور، به ویژه در استان‌های ساحلی، فعال خواهند بود. متمرکز کردن کامل ذخایر در یک نقطه از نظر امنیتی و لجستیکی منطقی نیست.

وی در ادامه با تاکید بر نقش حیاتی ذخایر ژنتیکی در امنیت غذایی و سلامت، گفت: حفظ و بهره‌برداری اصولی از منابع ژنتیکی، نقشی اساسی در تأمین امنیت غذایی و سلامت جامعه ایفا می‌کند.

شاهسوارانی با اشاره به چالش‌های زیست‌محیطی خلیج فارس، خاطرنشان کرد: برداشت‌های بی‌رویه از منابع، سیلاب‌ها، آلودگی‌های نفتی ناشی از فعالیت شرکت‌ها و پساب‌های تصفیه‌نشده آب شیرین‌کن‌ها که توسط کشورهای حاشیه خلیج فارس به این دریا سرازیر می‌شوند، به شدت به اکوسیستم این منطقه آسیب رسانده‌اند. حفظ تنوع زیستی و ذخایر ژنتیکی خلیج فارس، نقشی کلیدی در احیای این پهنه آبی ارزشمند و جلوگیری از پیامدهای ناگوار زیست‌محیطی آن دارد.

سرپرست مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران با اشاره به انقراض برخی گونه‌ها در سال‌های اخیر، گفت: یکی از اهداف اصلی این مرکز، احیای این گونه‌ها و حفظ تنوع زیستی ارزشمند کشور است.

وی با تاکید بر اهمیت صخره‌های مرجانی به عنوان منابعی منحصر به فرد، افزود: صخره‌های مرجانی خلیج فارس و دریای عمان، گنجینه‌ای بی‌نظیر هستند که در سطح جهان نظیر ندارند. خوشبختانه، با همکاری سازمان‌های بین‌المللی و نهادهای ذی‌ربط در داخل کشور، برنامه‌های متعددی برای حفاظت از این صخره‌ها در حال اجرا است.

شاهسوارانی در ادامه با اشاره به پتانسیل‌های موجود در حوزه زیست‌فناوری و مهندسی ژنتیک، خاطرنشان کرد: امروزه با پیشرفت‌های چشمگیر در این حوزه‌ها، می‌توانیم از ترکیبات زیست‌فعال موجود در موجودات دریایی برای تولید داروها، مکمل‌های غذایی و سایر محصولات با ارزش استفاده کنیم. این امر نه تنها به ارتقای سلامت جامعه کمک می‌کند، بلکه زمینه را برای ایجاد صنایع جدید و اشتغال‌زایی در منطقه فراهم می‌کند.

وی در پایان گفت: با توسعه فعالیت‌های مرکز ملی ذخایر ژنتیکی و زیستی ایران، می‌توانیم گامی مهم در جهت حفظ تنوع زیستی، توسعه صنایع دریامحور و ارتقای امنیت غذایی کشور برداریم.

انتهای پیام/